Có thể nói rằng Pencak Silat là một môn võ thu hút rất nhiều giới trẻ hiện nay. Đặc biệt là các nước trong khu vực Đông Nam Á và trong đó không thể không kể đến Việt Nam. Cùng tìm hiểu môn võ này nhé.
1. Pencak silat là gì?
Người xưa đã từng có câu nói rằng: “văn dĩ tải đạo, võ dĩ thành nhân”. Quả đúng là như vậy, chúng ta có thể thấy rằng võ thuật chính là một kỹ năng quan trọng song song và đồng hành cùng với học vấn để giúp mỗi con người chúng ta ngày một tốt hơn.
Pencak-Silat được biết đến như là một trong những môn võ thuật xuất phát từ nhiều nước Đông Nam Á, điển hình là Philippines, Indonesia và Malaysia.
Chắc chắn một điều rằng, trong mỗi chúng ta không phải ai cũng có thể biết được định nghĩa thật sự của môn võ này bởi chúng thường xuyên được sử dụng bởi binh lính nhiều hơn, cũng chính vì thế mà nhiều người còn gọi chúng là “Võ nhà binh”.
Theo truyền thuyết kể lại rằng môn Pencak Silat được tập luyện theo kiểu có nhịp điệu dưới hình thức có vũ khí, trường côn hoặc tay không.
Các tư thế trong môn Silat giống như việc bắt chước loài vật, các thế này được gọi chung là Langkah, có thể tạm hiểu là các tư thế và chuyển động khi tập võ.
2. Lịch sử hình thành võ Pencak Silat?
Sự hình thành và phát triển môn võ Pencak Silat có rất nhiều điều lý thú và bổ ích, sau đây chúng ta cùng tìm hiểu nhé.
Từ thời xa xưa, các dân tộc Mã Lai là những nhóm người sinh sống chủ đạo bằng nghề lúa nước nông nghiệp và các mối quan hệ trong xã hội lúc bấy giờ được hình thành theo hệ thống cộng đồng nhiều người.
Để phù hợp với đặc điểm của xã hội, việc tập luyện và thường xuyên sử dụng Kiat Laga cũng chủ yếu được thực hiện nhằm mục đích tự vệ và tên gọi của nó cũng được đổi thành Kiat Bediri hay nói cách khác chính là kỹ thuật tự vệ.
Tư tưởng triết học đạo Hồi, đạo Phật, đạo Hindu…đã được tiếp nhận, đưa vào trong tư tưởng, lối sống của xã hội và chắc chắn rằng điều này sẽ ảnh hưởng không hề nhỏ đến Kiat Bediri.
Dưới ách cai trị của thực dân tây Âu, việc truyền bá, tập luyện Pencak Silat đã bị nghiêm cấm chặt chẽ vì bị coi là biểu trưng của tinh thần quật cường dân tộc và là vũ khí đấu tranh chống ách xâm lược.
Bất chấp mọi nguy hiểm đang rình rập người Mã Lai vẫn âm thầm tập luyện, truyền bá và Pencak Silat vẫn tiếp tục phát triển.
Trong cuộc chiến tranh khốc liệt của thế giới lần thứ hai, dân tộc Mã Lai phải chịu ách cai trị của phát xít Nhật thế nhưng chính quyền đô hộ lại tự cho phép tự do phát triển văn hóa dân tộc để tranh thủ sự ủng hộ của người dân bản địa với quân đội đất nước Nhật nhằm chống lại các lực lượng đồng minh.
Chính trong thời điểm này, việc tập luyện và truyền bá Pencak Silat được tái thiết lập và bắt đầu mở ra một giai đoạn phát triển mới.
Song hành cùng với quá trình phát triển diễn ra của lịch sử, các kỹ thuật động tác tay không hay có binh khí của Kiat Bediri đã được sáng tạo ra để phát triển và hoàn thành sử dụng trong quân đội, phục vụ cho chiến tranh và một phần trong số đó đã phát triển thành môn võ thuật biểu diễn và thể thao thi đấu.
Khi mà đất nước Mã Lai thoát khỏi ách thống trị của nước ngoài và hình thành các quốc gia độc lập, Pencak Silat đã được phổ biến và phát triển nhanh chóng, đặc biệt là khi liên đoàn Pencak Silat Quốc Tế được thành lập.
Đặc điểm này đã hình thành nên hình tượng người dân Mã Lai - một hệ tư tưởng và lối sống cộng đồng.
Dựa trên việc đảm bảo các giá trị nguyên vẹn, nguyên tắc trong cộng đồng cũng như là đề cao các tiêu chuẩn đạo đức và xã hội và nhân văn cao cả.
Theo truyền thuyết Hangtuah đã đi cùng với 4 người bạn đến núi Ruddock để gặp AdiPutera học những nghệ thuật tự vệ, điều mà sau này ông đã đem ứng dụng vào trong môn Pencak Silat .Người Malaysia rất thích nói về nguồn gốc của môn võ Pencak Silat với vị tổ sư sáng lập là Hangtuah vào thế kỷ 15.
3. Các hệ phái
Trong môn võ thuật Pencak Silat có rất nhiều các hệ phái, song hiện nay, người ta chia môn silat thành 7 hệ phái chính, gồm những hệ phái như sau:
- Hệ phái truyền thống dân gian chủ yếu dạy bộ môn Silat để trình diễn cho mọi người xem trong các đám cưới hay để trình diễn cho khách du lịch đến tham quan khu du lịch.
- Hệ phái thể thao trong bộ môn Silat để thi đấu cũng tương tự giống với bộ môn boxing có dùng chân.
- Hệ các phái lai tạp thường dạy Silat để thuận lợi và phù hợp với những người ở phương Tây, các hệ này cơ bản có tại Liên Bang Mỹ và các nước ở châu Âu.
- Hệ các phái đang có nguy cơ bị mất đi bởi sự ảnh hưởng của các yếu tố dị giáo đối với đạo Hồi giáo. Tuy vậy, trong các hệ phái này vẫn còn tồn tại ở một số vùng hẻo lánh của Sunda tại đất nước Indonesia.
- Hệ phái có thể dạy cho tất cả mọi người thường có đặc trưng bởi sự chuyên nghiệp với các phương pháp tự vệ và xuất hiện trong những năm 1940, chúng được gọi chung là Silat hiện đại.
- Hệ các phái kín trong số đó người ta thường dạy các chiêu thức và phương thức độc đáo nhất, chỉ dành cho những người được tin cậy hay có được một sự tiến cử nào đấy.
- Hệ phái Hồi giáo yêu cầu võ sinh cần phải theo đạo Hồi giáo và biết đọc kinh Coran
4. Võ thuật Pencak Silat
Qua những đặc điểm trên, ta càng thấy được rằng tầm quan trọng của việc học võ thuật nói chung và bộ môn võ Pencak Silat nói riêng. Vậy, võ thuật Pencak Silat có những đặc điểm chính gì? Sau đây chúng ta cần tìm hiểu.
4.1. Đặc điểm võ thuật Pencak Silat
Pencak chính là kĩ năng sử dụng những thao tác khéo léo, mạnh mẽ và phải rất kiên cường của cơ thể để chống trả lại quyết liệt các đợt tấn công của đối phương. Để từ đó, sử dụng Silat phản công lại đối thủ của mình.
Pencak Silat thiên về tự vệ hơn là tấn công bởi vì theo ngôn ngữ Indonesia, Pencak được dịch ra là “hệ thống tự vệ”, còn Silat được dịch ra là “phản công”.
Tóm lại, chúng ta có thể khẳng định rằng Pencak và Silat là hai thứ không bao giờ có thể tách rời.
Ngoài việc quan tâm, chú trọng việc sử dụng các đòn tay và đòn chân, môn võ Pencak Silat còn đặt trọng tâm vào kỹ thuật sử dụng những binh khí. Ví dụ : dao, đao, kiếm, côn, trượng... cùng các vũ khí khác không chính thống khác. Ví dụ: dây thừng, khăn, ghế, ám khí...
Với tính chất nổi trội hơn về phòng thủ nên Pencak Silat chú trọng rèn luyện các bộ phận trên cơ thể con người. Ví dụ: bàn tay, ngón tay, đầu gối, đầu, bàn chân... Để có thể thực hiện động tác nhanh lẹ, cơ động.
4.2. Võ đài và trang phục thi đấu
Trang phục thi đấu của bộ môn võ Pencak silat được thiết kế vô cùng đơn giản, đẹp mắt phù hợp và thuận tiện cho người học võ, thi đấu trên võ đài. Khoác trên mình võ phục tạo cảm giác thoải mái, tự tin nhất có thể cho người tập.
4.2.1. Võ đài
- Võ đài của môn võ Pencak Silat có hình vuông với kích thước 7x7m.
- Chiều rộng của vạch giới hạn vòng đấu cùng võ đài chính là 5cm.
- Hai góc của hai võ sĩ trước khi bắt đầu trận đấu chính là hai góc chéo nhau đối diện nhau ngoài vòng đấu. Hai góc này gọi là góc trung lập.
- Trọng tâm của vòng đấu chính là vạch kẻ vòng tròn có đường kính 2m và vạch giới hạn rộng 5cm. Đường tròn này chính là khoảng cách tối thiểu của hai võ sĩ khi bắt đầu vào trận đấu chính thức.
- Võ đài của môn võ Pencak Silat có thể đặt trên mặt đất hoặc trên bục, phủ trên mặt sàn đài có một tấm thảm hoặc một tấm mền với bề dày tối đa là 5cm. Mặt thảm sẽ được bao phủ bằng tấm bạt hình vuông với kích thước là chiều dài 9m và chiều rộng là 9m bằng vật liệu không trơn.
4.2.2. Trang phục thi đấu
- Võ phục màu đen
- Giáp che thân
- Bảo hiểm hạ bộ
4.3. Các kỹ thuật Pencak Silat cơ bản
Chắc hẳn, các bạn đã hiểu rõ Pencak Silat là gì rồi phải không nào? Sau đây chúng ta cùng tìm hiểu những kỹ thuật cơ bản của môn võ độc đáo này nhé.
4.3.1. Đòn phản công và gạt đỡ
Đòn phản công và gạt đỡ là một trong các tổ hợp kỹ thuật cơ bản nhất của Pencak Silat.
Để luyện tập có hiệu quả các đòn đánh này đòi hỏi các bạn phải trải qua một quá trình luyện tập chăm chỉ, kiên trì, bền bỉ và dẻo dai.
4.3.2. Đòn phản công và né tránh
Kỹ thuật này bao gồm hai kỹ thuật đó là né tránh đòn tấn công của đối thủ và ra đòn phản công trúng đích.
4.3.3. Đòn tấn công bằng chân, tay trúng đích vào giáp đối thủ
Đây là một trong nhiều kỹ thuật cơ bản của Pencak Silat. Võ sinh phải thực hiện hợp lệ, trúng đích, đủ mạnh cùng biên độ và thế tấn rõ ràng.
4.3.4. Kỹ thuật thủ và phòng vệ
Ở bộ môn võ thuật Pencak Silat, việc phòng thủ và phòng vệ không được dùng cách ôm hay bắt chân đối phương.
4.3.5. Đòn đá quét triển khai trong thế chủ động
Yêu cầu kỹ thuật của đòn này là không được vật và không được dùng tay kéo đối phương.
5. Lợi ích của việc học Pencak Silat
Học bộ môn võ thuật Pencak Silat giúp cơ thể chúng ta trở nên khỏe mạnh, nhanh nhẹn và tráng kiện. Ở mỗi lứa tuổi khác nhau, lại có những kỹ thuật và lưu ý trong quá trình tập luyện khác nhau.
Thúc đẩy ý chí tự lập
Tập luyện võ thuật đặc biệt là bộ môn võ Pencak Silat là một quá trình đòi hỏi cần phải có thời gian và chịu được áp lực. Vì vậy, học bộ môn võ thuật Pencak Silat sẽ tạo ý chí kiên cường, sự tự giác cho người tập.
Cải thiện tình trạng sức khỏe tốt hơn
Những động tác của môn võ Pencak Silat rất hữu ích điển hình như một số bài quyền, các tư thế đứng tấn, các bước di chuyển linh hoạt không chỉ góp phần cải thiện tình trạng sức khỏe mà còn giúp cơ thể phát triển cân đối, tự tin hơn.
Trong quá trình luyện võ, chúng ta có cơ hội vận động nhiều hơn với các bài tập gia tăng sức mạnh và sự dẻo dai. Đối với chúng ta, tập luyện võ thuật đúng cách sẽ mang đến sức khỏe tốt, tinh thần minh mẫn và đức tính tự lập.
Biết tự bảo vệ bản thân
Điển hình như các hành vi bạo lực hay bị kẻ xấu đe dọa, bắt cóc. Chúng ta nếu được học võ thuật từ trước đó sẽ có đủ bình tĩnh phản xạ nhạy bén, nhanh nhẹn để tự vệ và kịp thời phát hiện những ý đồ xấu của đối phương.
Tập võ đồng nghĩa với việc chúng ta sẽ có khả năng tự vệ trong những tình huống nyuy cấp, khẩn cấp mà không kịp thời có sự giúp đỡ từ phía những người thân quen của mình.
Bên cạnh đó, học bộ môn võ thuật Pencak Silat nếu chúng ta tìm được thầy giỏi, mỗi người còn có cơ hội học được cách sống lành mạnh, đạo đức, lẽ phải, làm người nhẫn nhịn và yêu chuộng công bằng, khiêm tốn, dũng cảm.
6. Những lưu ý khi học võ Pencak Silat
Khi học võ Pencak Silat chúng ta cần phải hết sức lưu ý và phòng tránh những đặc điểm như sau:
- Thường xuyên tập luyện đều đặn sẽ cải thiện được sức khỏe và làm đẹp cho bản thân.
- Chọn thầy phù hợp để học môn võ Pencak Silat đối với thể trạng cũng như sở thích của mỗi người. Thời gian học võ phải phù hợp vào khả năng học tập của từng người tập.
- Chú ý vấn đề vệ sinh cá nhân, tắm rửa sạch sẽ sau khi đi tập về. Đặc biệt về chế độ dinh dưỡng cần bổ sung thêm các thực phẩm chức năng giàu vitamin, chất xơ, đạm, và ít chất béo.
- Cân bằng thời gian tập luyện và học tập, thường xuyên quan sát biểu hiện, cơ thể và tay chân của mình sau mỗi buổi tập. Không nên lo lắng thái quá nếu có những vết xước hay bầm tím nhỏ xảy ra.
Chúng ta một lần nữa khẳng định rằng, Pencak Silat là môn võ cổ truyền có nguồn gốc từ vùng đảo Đông Dương, Đông Nam Á và phát triển mạnh đặc biệt hai đất nước là Indonesia và Malaysia, là môn thi đấu thể thao mang tầm cỡ thế giới.
Học bộ môn võ Pencak Silat sẽ đem lại cho mỗi chúng ta rất nhiều lợi ích đó là: Một cơ thể khoẻ mạnh, cường tráng, rèn luyện sự dẻo dai, lòng kiên nhẫn, tính kiên trì, bền bỉ và ý chí quyết tâm cao.
